Overweeg je om aangifte te doen van belediging, smaad of laster? Of word je misschien zelf van zulke feiten verdacht? Neem dan vandaag nog contact op met één van onze advocaten en bespreek je zaak!

• Wat is smaad
• Wat is smaadschrift
• Wat is laster
• Verschil tussen smaad, belediging en laster
• Wanneer is smaad en laster een misdrijf?
• Twee voorbeelden uit de rechtspraak
• Welke straf rust er op smaad of laster?
• Aangifte doen van smaad of laster?
• Verdacht van het plegen van smaad of laster?

Wat is smaad

Wanneer iemand door een ander in een kwaad daglicht wordt gesteld, kan er sprake zijn van smaad. Degene die de smadelijke uitlatingen doet maakt zich dan schuldig aan een strafbaar feit. Bovendien heeft het slachtoffer de keuze om bij de civiele rechter een schadevergoeding te eisen.

Bij smaad worden dingen over iemand publiek gemaakt die een flinke deuk slaan in diens reputatie. Belangrijk is daarbij dat de dader met zijn uitingen opzettelijk het slachtoffer wilde zwartmaken. Het hoeft niet eens zo te zijn dat de smadelijke uitspraken onwaar zijn. Dus ook als de dingen die gezegd werden waar zijn, kan het nog steeds zo zijn dat het strafbaar is om opzettelijk iemand daarmee zwart te maken. Bij een smadelijke uitlating kun je denken aan het bekend maken van iemands seksuele voorkeur of het feit dat er overspel is gepleegd.

Wat is smaadschrift

Een smadelijke uitlating waarmee iemands eer en goede naam wordt aangetast kan mondeling worden gedaan, maar ook schriftelijk. Wordt de smaad op schrift gesteld, dan spreken we van een smaadschrift. Op schriftelijk smaad staat een hogere straf dan op mondelinge smaad. Dat is ook wel logisch, omdat smadelijke opmerkingen op schrift vaak veel meer verspreid raken.

Denk bijvoorbeeld aan een artikel in de krant, met een interview waarin de geïnterviewde smadelijke dingen zegt. Ook pamfletten met smadelijke teksten vormen een smaadschrift. Smaad op schrift verspreidt zich helemaal snel op internet. Ook al is internet een digitaal medium en komt er dus niets echt op papier, toch worden smadelijke opmerkingen die online worden geplaatst door de rechter tot het smaadschrift gerekend.

Wat is laster

Ze worden vaak in één adem genoemd: smaad en laster. Toch bestaat er tussen die twee een belangrijk verschil. Als de dader van tevoren al wist (of had moeten weten) dat zijn beweringen onwaar waren, dan is er geen sprake van smaad maar van laster. Ook het doen van een valse aangifte tegen iemand, is een vorm van laster. Dit wordt een lasterlijke aanklacht genoemd.

Je voelt waarschijnlijk wel aan dat iemand zwart maken met verzonnen feiten nog erger is dan iemands reputatie aantasten met dingen die op waarheid berusten. Laster wordt dan ook door de rechter zwaarder bestraft.

Verschil tussen smaad, belediging en laster

Delicten als smaad, belediging en laster grenzen dicht aan elkaar. Het is voor een leek soms moeilijk om het verschil vast te stellen. Een advocaat heeft daar geen moeite mee. Die is erop getraind om de verschillende delicten te herkennen. Zo kan er ook sprake zijn van belediging. Dit is de lichtste van de drie genoemde strafbare feiten.

Het is een uiting die iemands waardigheid aantast in het maatschappelijk verkeer. Denk aan schelden of aan het maken van opmerkingen die in de context waarin ze plaats vinden iemand beledigen. Een belediging kan in het openbaar worden gedaan, maar dat hoeft niet. Ook een direct tot het slachtoffer gerichte uiting die in beslotenheid plaatsvindt, kan beledigend zijn. Wordt er iets aan het slachtoffer toegezonden dat beledigend is, dan kan dit ook een strafbare belediging opleveren.

Wordt een ambtenaar die in zijn functie aan het werk is opzettelijk beledigd, dan kan de straf die op belediging staat met een derde worden verhoogd. Hetzelfde geldt bij het opzettelijk beledigen van:

• het openbaar gezag
• een openbaar lichaam
• een openbare instelling
• het hoofd van de regering van een bevriende staat
• een lid van de regering van een bevriende staat

Wanneer is smaad en laster een misdrijf?

Het eenvoudige antwoord op deze vraag is: altijd. Toch lopen er niet doorlopend grote en bekende rechtszaken op dit gebied. Dit komt doordat het misdrijven zijn die alleen op basis van een ingediende klacht worden vervolgd. Ben je dus slachtoffer van smaad, laster of belediging, dan is het verstandig om aangifte te doen bij de politie. In dat geval kan er worden besloten of tot vervolging wordt overgegaan. Aangifte doen samen met je advocaat maakt de kans groter dat de politie tot vervolging besluit. Jouw advocaat kan immers het delict vakkundig omschrijven.

Twee voorbeelden uit de rechtspraak

Om smaad en laster nog wat meer inzichtelijk te maken, noemen we twee voorbeelden uit de rechtspraak.

Zo veroordeelde het Hof Gelderland op 21 juni 2022 een dader om verschillende websites met gepubliceerde informatie offline te halen. De gepubliceerde informatie vormde een inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van het slachtoffer.

Ook het via Whatsapp en Facebook intimideren van een slachtoffer kan met een beroep op smaad en laster worden aangepakt. Dit gebeurde bijvoorbeeld op 10 mei 2022, toen het Hof Arnhem-Leeuwarden een kort-gedinguitspraak hierover deed. De dader kreeg een contactverbod opgelegd, zowel fysiek als via social media, moest de laster/bedreigingen stopzetten en kreeg een gebiedsverbod opgelegd. Tegen het schenden van de opgelegde maatregelen werd bovendien een dwangsom opgelegd.

Welke straf rust er op smaad of laster?

Misschien worden de straffen niet elke keer opgelegd, maar de maximale straffen die je voor smaad en laster kunt krijgen zijn tamelijk pittig. Wordt iemand voor smaad veroordeeld, dan kan dit een gevangenisstraf opleveren van zes maanden. In plaats daarvan kan ook een geldboete worden opgelegd. Die kan maximaal € 7.800,00 bedragen. Is de smaad op schrift gepleegd (bijvoorbeeld op internet), dan kan de gevangenisstraf zelfs één jaar bedragen.

Bij laster kan er een zwaardere veroordeling volgen dan voor smaad. Iemand die het misdrijf laster pleegt, kan namelijk twee jaar de gevangenis ingaan of een boete opgelegd krijgen van maximaal € 19.500,00. Dat is een niet mis te verstane straf, waar een veroordeelde pleger van laster niet blij mee zal zijn.

Aangifte doen van smaad of laster?

Smaad en laster zijn zogenaamde klachtdelicten. Politie en openbaar ministerie zullen alleen tot vervolging overgaan als er aangifte van is gedaan. Een klacht doen gaat niet helemaal automatisch. Wanneer je aangifte komt doen moet je aangeven dat je ook klacht wilt doen. Dit wordt dan opgeschreven en doorgegeven aan de hulpofficier van justitie. Daarna zal de politie gaan vervolgen als ze de zaak voldoende kansrijk vindt. Vervolgens ligt bij het openbaar ministerie de bevoegdheid om de zaak voor de rechter te brengen of uiteindelijk te seponeren.

Verdacht van het plegen van smaad of laster?

Word jij zelf verdacht van belediging, smaad of laster? Schakel dan altijd een strafrechtadvocaat in. Misschien dat de straffen die worden opgelegd niet altijd hoog zijn, maar je kunt als veroordeelde voor zo’n misdrijf ook een civiele schadeclaim aan je broek krijgen. Als het dus mogelijk is moet je altijd proberen een veroordeling te ontlopen. Soms kan er een rechtvaardiging zijn geweest voor de uitlatingen die je deed. Ook rust er op belediging en smaad een lagere straf dan op laster.

Al deze punten zijn bij een gekozen advocaat in goede handen. Neem vandaag nog contact op om over jouw zaak in overleg te gaan.