Het bereken van je legitieme portie is belangrijk om te bepalen wat je erfdeel is na onterving. Je bent een kind van de overledene, maar die heeft in zijn of haar testament bepaald dat jij niets krijgt. Dit kan bijvoorbeeld een gevolg zijn van ernstige wrijvingen die tijdens het leven tussen de overledene en het kind zijn ontstaan. Een legitieme portie berekenen doe je dus alleen bij dit soort bijzondere omstandigheden. Na het overlijden zal zich vaak de vraag voordoen: Hoe bereken ik mijn legitieme portie?

Is berekenen legitieme portie ingewikkeld?

Een legitieme portie berekenen is niet ingewikkeld. Belangrijk is wel dat je zekerheid hebt over de volledige omvang van de erfenis. Als je die zekerheid hebt en dus de totale waarde weet, dan vind je de berekening in de wet.

De wet geeft een eenvoudige formule om de legitieme portie te berekenen. Die ziet er als volgt uit:

Legitieme portie = [legitimaire massa] x [erfdeel volgens versterferfrecht x 1/2]

Zoals je ziet worden er binnen deze formule een paar erfrechtelijke begrippen gebruikt. Die lijken ingewikkeld, maar zijn het niet. We voorzien de begrippen voor het berekenen van de legitieme portie hieronder van hun inhoud:

• Erfdeel volgens versterferfrecht = 1 / aantal erfgenamen.
• Legitimaire massa = [waarde van de goederen van de nalatenschap] + [waarde giften die gedaan zijn tot 5 jaar voor overlijden van erflater] – [Schulden].
• Waarde van de goederen van de nalatenschap = De som in euro’s van alle bezittingen die onderdeel zijn van de erfenis.
• Waarde gedane giften tot 5 jaar voor overlijden van erflater = Denk hierbij aan een financiële gift aan derden. Bij giften die eerder aan de kinderen werden gedaan, moet langer worden teruggekeken. Hier geldt de beperking van 5 jaar niet. Ook somt de wet 3 andere bijzondere gevallen van giften op waarbij de 5-jaargrens niet geldt.
• Schulden = Alle openstaande schulden op het moment van overlijden van de erflater.

Legitieme portie berekenen vergt veel informatie

Voor het vaststellen van de legitimaire massa is dus behoorlijk wat informatie nodig. Denk bijvoorbeeld aan het vermogen per overlijdensdatum, maar ook aan de financiële transacties voorafgaand aan het overlijden.

Bij wet is gelukkig geregeld dat je recht hebt op inzage en op afschriften van alle bescheiden die noodzakelijk zijn om de berekening van de legitieme portie te kunnen maken. Denk bijvoorbeeld aan aandelen overzichten, afschriften van bankrekeningen, belastingaangiftes maar ook taxatierapporten die bij het berekenen van de legitieme portie meetellen.

Bron: beco.economielokaal.nl

Voorbeeld berekening legitieme portie

Situatie
Als vader Kees overlijdt, woont hij alleen in een woning met een waarde van € 350.000. Hier rust nog een hypothecaire lening op van € 100.000. Zijn oude Ford Focus is volgens de Bovaglijst € 1.500 waard en op de bank heeft hij € 23.000 spaargeld staan. Bovendien telt zijn betaalrekening nog € 850. De vrouw van Kees is lang geleden overleden. Kort voor zijn overlijden organiseerde de buurvrouw een straatfeest voor Kees. Als dank heeft hij haar voor de ogen van het publiek de marmeren tijger gegeven die hij 27 jaar geleden in Kenia had gekocht. De waarde ervan bedraagt € 17.000.

Zoon Jaap is tijdens zijn leven vervallen in een zware criminele carrière. Dat heeft Kees veel verdriet gedaan en hij heeft Jaap dan ook onterft. Maar Jaap is er als de kippen bij wanneer vader Kees is overleden. Hij eist zijn wettelijk erfdeel op. De zussen Jill en Vanessa zijn ook van de partij.

Berekening
De waarde van de goederen in de nalatenschap bedraagt: € 350.000 + € 1.500 + € 23.000 + € 850 = €375.350.

Om de legitimaire massa te berekenen moet de waarde van de weggegeven tijger hierbij worden opgeteld. De hypothecaire schuld die nog op het huis rust moet worden afgetrokken. De waarde van de legitimaire massa komt zo uit op: € 375.350 + € 17.000 – € 100.000 = €292.350.

Het erfdeel van Jaap, Jill en Vanessa bedraagt volgens het versterferfrecht 1/3e deel voor elk. In geldswaarde komt dit uit op € 292.350 / 3 = €97.450.

Jaap’s legitieme portie is de helft van dit erfdeel en komt uit op ½ x € 97.450 = €48.725.

Hulp nodig?

Zit jij ook in een situatie waarin je denkt: ‘Hoe bereken ik mijn legitieme portie?’ Denk dan eens na over het inschakelen van een erfrechtadvocaat. Die kan jou helpen met de berekening en zo nodig in rechte de uitbetaling van jouw wettelijk erfdeel vorderen. Bel ons gerust op of stuur een e-mail.